52.540761, 4.841227

Het Fort bij Spijkerboor is een fort van de Stelling van Amsterdam. Het is gelegen aan de Westdijk van de Beemster, bij Spijkerboor in de Nederlandse provincie Noord-Holland tussen Krommenie, Castricum, Alkmaar en Purmerend, tussen de snelwegen A7, A8 en A9.

Het fort is gebouwd tussen 1889 en 1911 voor de verdediging van het Noordfront. Hier komen drie waterwegen samen: het Noordhollandsch Kanaal en de ringvaarten van de Beemster en de Starnmeerpolder.[1] Het diende ter afsluiting en verdediging van de accessen gevormd door Westelijke Beemsterringvaart met de daarlangs lopende kaden en wegen.

Het was indertijd één van de modernste en zwaarst bewapende forten van de Stelling van Amsterdam, voorzien van een pantserkoepel met een dubbelloops 10,5 centimeter kanon. Het fort telt twee verdiepingen vanwege de hoogte van de te verdedigen dijk.[1] Binnen de stelling van Amsterdam is dit bijna uniek, alleen Fort bij Hoofddorp heeft dit ook. Fort bij Abcoudetelt ook twee verdiepingen, maar dit is een bakstenen fort nog gebouwd volgens de standaarden van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het fortgemobiliseerd. Er waren toen 300 soldaten gelegerd.

Het is verder in verschillende perioden in gebruik geweest als gevangenis voor dienstweigeraars. De schrijver Herman de Man zat in 1918 in dit fort gevangen wegens dienstweigering. In de meidagen van 1940 werd in het fort een aantal prominente NSB'ers gedetineerd, onder wie Kees van Geelkerken. Van 1946 tot 1947 was het een kamp voor politieke delinquenten.

[Bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_bij_Spijkerboor]

Fort bij Markenbinnen

52.533579, 4.781001

Het Fort bij Marken-Binnen (ook bekend als Fort Knollendam en Fort Markenbinnen) ligt aan de Markervaart bij Markenbinnen in de polder Starnmeer en is onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

Het fort model A kwam gereed omstreeks 1905 en had tot doel de verdediging van het acces gevormd door het Markervaart. In het fort was plaats voor 300 soldaten. De genieloods werd rond 1940 gesloopt, maar in 2007 is een nieuw gebouw geplaatst volgens de originele bouwtekeningen.

Voor het fort werd tussen 1899 en 1901 halverwege de polder Starnmeer een korte liniewal aangelegd. Deze diende als waterkering, waardoor het zuidelijke deel van de polder droog bleef bij een inundatie, maar ook als opstelplek voor geschut. De liniedijk liep van de Knollendammervaart tot aan de dijk van de Markerpolder, maar grote delen zijn afgegraven.

[Bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_bij_Marken-Binnen]

Fort bij Krommeniedijk

52.517376, 4.742828

Het Fort bij Krommeniedijk is een fort van de Stelling van Amsterdam. Het ligt aan de oostgrens van de gemeente Uitgeest, vlak bij de buurtschap Krommeniedijk, in de provincie Noord-Holland.

Het Fort bij Krommeniedijk maakt deel uit van het noordwestfront van de Stelling van Amsterdam. De liniedijk die het water bij inundatie buiten de Stelling moest houden, loopt van het Fort bij Marken-Binnen aan de Nauernasche Vaart, door de Krommenieër Woudpolder naar het Fort bij Krommeniedijk. Vanaf daar gaat de liniedijk verder in zuidwestelijke richting, langs achtereenvolgens het Fort aan den Ham en Fort bij Veldhuis. Het fort verdedigde de Lagendijk, die dwars door het inundatiegebied loopt. Ook konden militairen vanuit het fort verhinderen dat een eventuele vijand via het riviertje de Crommenije de Stelling binnenkwam. Ten oosten van het fort, net in de gemeente Zaanstad, ligt een nevenbatterij.

Tussen 1897 en 1956 was het fort in gebruik als vestingwerk. De eerste jaren lag er alleen een verdedigbaar aardwerk, in 1903 kwamen de bomvrije gebouwen gereed. Het gebouw is gemaakt van ongewapend steenslagbeton en staat op een fundering van houten palen. De wanden zijn 100 tot 120 cm dik. De betonnen dakplaat, bijna 2 meter dik, ligt los op de gevels en tussenmuren.Oorspronkelijk lag er een aarden deklaag van een halve meter op het dak. Na de Tweede Wereldoorlog is de aarde van het dak verwijderd en vervangen door bitumen. Het bouwwerk bestaat uit een klein frontgebouw en een langgerekt hoofdgebouw, die door middel van een poterne met elkaar zijn verbonden. Aan de achterzijde van het hoofdgebouw (in de vestingbouw veelal keelzijde genoemd) bevinden zich twee kazematten. Twee ronde, betonnen bakken met elk een 6 cm-kanon in een hefkoepel stonden los van het gebouw aan de frontzijde van het aardwerk.

Naast het fortgebouw stonden een fortwachterswoning en een genieloods, bestemd voor opslag. In de oorspronkelijke tekeningen stond ook een woning voor een magazijnknecht gepland. Onbekend is of deze daadwerkelijk is gebouwd. Bij oplevering waren de bijgebouwen van hout, conform de Kringenwet. Op een gegeven moment, waarschijnlijk al voor de Tweede Wereldoorlog, is de houten fortwachterswoning vervangen door een stenen exemplaar.

Volgens de bezettingsstaat uit 1920 bood het Fort bij Krommeniedijk onderdak aan maximaal 296 militairen. Deze staat was gebaseerd op de ervaringen tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog.Het fort werd door het Ministerie van Oorlog diverse malen gebruikt voor grootschalige legeroefeningen. Het precieze gebruik tijdens de Tweede Wereldoorlog is niet bekend, maar volgens ooggetuigen was er een groep Duitse soldaten aanwezig. Vanaf 1946 was het gebouw korte tijd in gebruik als bewarings- en verblijfskamp voor politieke delinquenten, mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden samengewerkt met de Duitse bezettingsmacht. Tussen 1951 en 1955 is een kleine opbouw op het dak geplaatst, dat dienstdeed als luchtwachtpost 4S3 van het Korps Luchtwachtdienst. Nadat het fort in 1956 officieel als vestingwerk is opgeheven, heeft het Ministerie van Defensie het nog zeker twee decennia gebruikt als opslagdepot. De bewaking van het fort was in die tijd in handen van het Regiment van Heutsz.

[Bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_bij_Krommeniedijk]

Fort aan den Ham

52.502014, 4.735345

Het Fort aan den Ham is een fort van de Stelling van Amsterdam. Het is gelegen aan de spoorlijn van Uitgeest naar Krommenie. De aarden wallen, het eerste onderdeel van dit verdedigingswerk, dateren uit 1896, het fort zelf werd in 1903 opgeleverd.

Oorspronkelijk was dit fort niet opgenomen in de plannen van 1880, maar dit werd noodzakelijk door het nieuw gevormde acces dat ontstond na de aanleg van de spoorlijn Amsterdam – Alkmaar. Omdat deze spoorlijn tussen Uitgeest en Krommenie op een talud lag, precies tussen de grotere forten Veldhuis en Krommeniedijk, heeft men naast deze spoorlijn een fort gebouwd om deze spoordijk te beheersen. Het fort grendelde deze toegangen in oorlogstijd af.

In 1896 werden op het fortterrein aarden wallen aangelegd en in 1902-1903 volgden de bomvrije gebouwen. In 1908 werd een betonnen nevenbatterij gebouwd ten zuiden van het fort. Hier werden zware kanonnen geplaatst om de naderende vijand op grotere afstand te beschieten. De ernaast gelegen Rijksweg, de huidige N203, werd in 1934 opgeleverd en loopt evenwijdig aan de spoorlijn.

Het fort is maar eenmaal bemand geweest, namelijk tijdens de Eerste Wereldoorlog van 1914 tot voorjaar 1916 en met een minimale bezetting tot 1918-1919. Er waren destijds 149 man in het vestingwerk gelegerd alhoewel het voor 171 man is gebouwd. Ook de Duitse bezetters hebben het fort een tijdlang gebruikt.

In 1956 werd bij Koninklijk Besluit het fort voor de Kringenwet tot 'geene klasse' ingedeeld waarmee het feitelijk als verdedigingswerk werd opgeheven en het fort werd omgebouwd tot munitieopslagplaats en gebruikt voor opslag door de Nationale Reserve. Tot eind 1984 was de fortwachterswoning nog bewoond, maar een jaar later werd deze gesloopt en het fort stond tien jaar leeg

[Bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Fort_aan_den_Ham]

Wal van Den Dam tot het Fort bij Veldhuis

Buskruitmagazijn bij de Dam

52.497399, 4.727880