De Linie van de Eendracht of Eendrachtslinie was een van de oudste verdedigingslinies van Nederland. Het doel van de linie was het beschermen van de scheepvaart over de Eendracht en het verdedigen van Zeeland, in het bijzonder Tholen, tegen een aanval van Spaanse troepen vanuit Noord-Brabant. Na de aanleg van de West-Brabantse waterlinie, kregen de fortificaties vooral de rol van een reservelinie.

Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog is er de dreiging van een Spaanse aanval op de opstandige Zeeuwse steden en de regio rondom Bergen op Zoom. Zo wordt in 1582 Steenbergen bezet door de Spanjaarden en wordt in 1588 de stad Bergen op Zoom belegerd door Parma (in 1590 weer ontzet door Maurits van Oranje). Ook wordt herhaaldelijk geprobeerd het eiland Tholen te bezetten.

Om de defensie te verbeteren worden in opdracht van de Staten Generaal en Willem van Oranje in de periode 1583 tot 1585 ten oosten van de Eendracht de net aangelegde polders ten westen van Steenbergen en Halsteren onder water gezet. Ook de dijken van het Noordland bij Bergen op Zoom werden onder de Spaanse dreiging doorgebroken. Nadat deze al beschadigd waren door de stormvloeden van 1530, 1532, 1552 en 1570, betekende dit het definitieve einde van deze polders. Het land werd zo door de getijde op een natuurlijke wijze geïnundeerd. Door het onherbergzame karakter van het terrein werden de Spaanse aanvallen steeds afgeslagen. Bij vloed verdronken de soldaten in de onder water gelopen gebieden of raakten bij eb vast in het slijk van de schorren, waardoor zij een makkelijk doelwit waren voor het geschut.

Daarnaast worden in de periode 1578 en 1595 langs beide zijden van de Eendracht diverse vestingwerken aangelegd, voornamelijk vierhoekige schansen en redoutes. Aan de Thoolse kant verschijnen de volgende versterkingen van noord naar zuid:

  • redoute Den Hemel, lag bij de polder van Vrijbergen en de Hemelkreeken en was gebouwd vóór 1594.
  • schans Spaans Bolwerck, gelegen in de Hikke-polder en werd gebouwd vóór 1625.
  • Het Nieuwe Veer
  • schans Papemutse. De naam is een verwijzing naar het vierkante Bonnet wat werd gedragen door een katholieke priester. Deze versterking was in 1748 nog steeds aanwezig.
  • redoute Karnemelksepot
  • redoute Kallekenskint. Naam mogelijk afgeleid van ''Kallen'', in de betekenis van onbeduidend spreken of onzin uitslaan
  • redoute Mosselhoek
  • fort Rasernij werd vernoemd naar de gelijknamige polder en aangelegd aan de Vrouw Belie-polder en Deurlo polder.
  • schans Botshooftwas waarschijnlijk de oudste schans aan Thoolse zijde

Aan de Brabantse kant werden in de eerste fase (periode 1584 - 1593) gebouwd:

  • fort van Ses Pondt(1593), deze lag naast kreek 't Gat van Ses Pondt
  • fort Grootendorst(1593). Dit fort verdween vóór 1650.
  • fort De Drie Sluijskenswas aangelegd op de plaats waar drie sluizen de waterhuishouding van de polders Onze lievevrouweland, Noordpolder en Nieuw Kijkuit regelden.
  • fort Het Mollegatwas aangelegd vóór 1588 in de polder Clampan en verdween in de periode 1650 - 1670.
  • redoute Roert den Duvel(of Beckaf).
  • redoute Het Geusegat
  • fort tegenover de stad Tholen
  • fort Oranje (1619), gebouwd ter vervanging van Fort van Ses Pondt
  • fort Nassau (1619), gebouwd ter vervanging van de redoute Roert den Duvel en Geusegat, lag aan de monding van de Eendracht (locatie). Het speelde een rol bij de Slag op het Slaak. In 1682 werd het fort beschadigd door een stormvloed, waarna het niet meer werd herstelt. Op dezelfde plaats werd Fort Tweedijk
  • fort Maurits (1620)
  • fort Zeelandia (of fort Zeeland, 1620
  • kroonwerk (of hoornwerk) Slikkenburg, uitbreiding op het fort tegenover de stad Tholen

 

In 1589 werd de Eendracht verdiept. Naast deze forten en het inundatiegebied ten oosten van de Eendracht, maakten de vestingsteden Steenbergen, Bergen op Zoom en Tholen onderdeel van de linie.

[bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Linie_van_de_Eendracht]